PROJECT IN DE KIJKER     |     LOPENDE PROJECTEN      |     ACTIEPLANNEN ELZ

DOELSTELLING VAN HET PROJECT

Het Gerodent PLUS project heeft als doel het verbeteren van de mondgezondheid binnen de eerste lijn bij kwetsbare thuiswonende ouderen (KTO). Hierbij ligt de focus meer specifiek op:

1. Verbeterde interprofessionele samenwerking tussen de zorgdragers (interprofessionele training, doorverwijsbeleid).
2. Het verbeteren van de toegang tot zorg voor thuiswonende kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen (traject gekoppeld aan sociale kaart)
3. Verbeteren continuïteit tussen de reguliere tandheelkundige zorg en bestaande mobiele zorg (Gerodent).

OPZET VAN HET PROJECT

Het Gerodent PLUS project bestaat uit 3 grote fasen:

Fase 1: Behoeftenanalyse

• Interviews en focusgroepen rond ervaringen met betrekking tot mondzorg voor kwetsbarethuiswonendeouderen
• Opstellen van een vragenlijst om de huidige praktijken met interprofessionele samenwerking in kaart te brengen, de bepalende factoren hiervoor en de ouderenvriendelijkheid van deze praktijken.
• Het in kaart brengen van de huidige mondzorgconsumptie en het effect van een laagdrempelige screening op een tandartsbezoek.
• Breed: In welke mate komt mondzorg aan bod in de verschillende eerstelijnsopleidingen + welke mondgezondheidsacties komen aan bod in ELZ Scheldekracht en RITS

Fase 2: Ontwikkeling van een interventie

• Ontwikkeling van een interventie op verschillende niveaus: kwetsbare thuiswonende ouderen, mantelzorgers en professionals
• ontwikkeling van een interventie binnen 2 Eerstelijnszones: Scheldekracht en RITS

Fase 3: Implementatie en evaluatie van de interventie

EERSTE RESULTATEN

Kwetsbare thuiswonende ouderen

Wat zijn de barrières, noden en voorkeuren met betrekking tot professionele mondzorg?

• De oudere wenst onafhankelijkheid m.b.t. dagelijks mondzorg
• Weigerachtig tegenover hulp omwille van: intimiteit of vermoeden dat de thuisverpleegkundige hier geen tijd voor heeft.
• Geen kennis over wanneer controle nodig is – vermoeden dat mondonderzoek niet meer nodig is
• Redenen om wel jaarlijks op controle te gaan: tandpijn voorkomen, uit gewoonte, herinneringsbrief tandarts, tanden willen behouden
• Redenen om niet jaarlijks op controle te gaan : andere prioriteiten, geen pijn of problemen, geen motivatie sinds overlijden partner, nog nooit bij de tandarts geweest, tandarts op pensioen, schrik voor de tandarts
• Voornaamste drempels: beschikbaarheid tandarts en/of mantelzorger, kostprijs, fysieke toegankelijkheid.

Mantelzorgers

Hoe ervaren de mantelzorgers de mondzorg voor kwetsbare thuiswonende ouderen en hoe gaan ze om met deze mondproblemen?

• Redenen voor geen tandartsbezoek: geen eigen tanden, geen problemen, spoelmiddel voldoende als oplossing, geen nieuwe tandarts gevonden, oudere wenst geen preventieve controle.
• Struggles waarmee de mantelzorger moet omgaan:
  • Zoektocht naar nieuwe tandarts: geen idee waar naartoe, nieuwe tandarts is ook reeds gestopt, voorkeur voor dezelfde tandarts, zoektocht via familie/ vrienden/ kennissen
  • Tandartsbezoek met KTO: plaatsvervangende schaamte voor onverzorgde mond, weigerachtig karakter van de oudere, negatieve ervaring met de tandarts, twijfel aan hoe lang het nog haalbaar blijft.
  • Rol van niet-mondzorgprofessionals: onwetendheid of huisarts in staat is tot mondcontrole, onwetendheid of mondzorg tot takenpakket van de thuiszorgprofessional behoort.
  • Ondersteuning bij mondhygiëne: gebrek aan vaardigheden, hulp wordt niet toegelaten, onvoldoende kennis over gebitsprothesen, dagverzorgingscentrum komt niet tussen, gewenning noodzakelijk
• Ideeën over een mogelijk interventie: controle aan huis of in lokaal dienstencentrum door tandarts of iemand anders?

Zorgprofessionals (artsen, apothekers, thuisverpleegkundigen, verzorgenden, poetshulpen)

Welke noden en barrières ervaren zorgverleners om interprofessioneel samen te werken rond de mondgezondheid van kwetsbare thuiswonende ouderen?

• Aandacht van niet-mondzorgprofessionals voor mondgezondheid: geen prioriteit voor de oudere, onvoldoende kennis en aandacht bij zorgprofessionals, nood aan extra opleiding voor zorgverleners.
• Samenwerking tussen zorgprofessionals rond mondgezondheid: weinig communicatie, onduidelijke verantwoordelijkheden, gebrek aan richtlijnen, nood aan gedeeld communicatieplatform, nood aan feedback na doorverwijzing.
• Ondersteuning vanuit de overheid: nood aan gedeeld communicatieplatform, mondgezondheidscampagnes, tekort aan tandartsen, financiële incentives voor samenwerking rond mondgezondheid.
• Ideeën over een mogelijk interventie: shift van preventieve zorg naar mondhygiënist of verpleegkundige + mobiele mondzorg in lokaal dienstencentrum.

Opmerking: najaar 2023 ook bevragingen bij tandartsen, mondhygiënisten, paramedici en maatschappelijk werkers.

CONCLUSIE

Inspanningen nodig op alle niveaus:

• Bewustzijn vergroten kwetsbare thuiswonende ouderen, mantelzorgers en zorgprofessionals
• Kennis en vaardigheden vergroten bij mantelzorgers en zorgprofessionals
• Informatiesysteem en vergoeding voor interprofessionele samenwerking

Actieplannen ELZ

Hier vind je een overzicht van actieplannen die werden opgesteld binnen verschillende eerstelijnszones: